Bir Taşeli Masalının Etnopedagojik Açıdan İncelenmesi: İyilikle Kötülük Masalı

Özet

Etnopedagoji, bir halkın yüzyıllar içinde meydana getirdiği manevi birikim ve çeşitli kültür ürünleriyle çocukları nasıl eğitmeye çalıştığını inceleyen eğitim bilimlerinin alt dallarından biridir. Olağanüstü durum ve varlıklarla çocukların ilgisini çekip hayal dünyalarını geliştiren masalların etnopedagojinin en etkili araçlarından biri olduğunu söylemek mümkündür.  Bu çalışmada, Ali Berat Alptekin’in “Taşeli Masalları” adlı kitabında yer alan İyilikle Kötülük masalı, etnopedagojik açıdan incelenmiş ve Taşeli yöresinde yaşayan konargöçer Türkmenlerin çocuk eğitiminde hangi değerlere önem verdiği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Taşeli Masalları kitabı, Mersin’in Silifke, Bozyazı, Anamur, Gülnar, Aydıncık, Erdemli, Mut ve Karaman’ın Ermenek ilçelerinde yapılan derleme ile bu metinleri bilimsel yöntemlerle okuyucuya sunan bir eserdir. Anadolu’nun Taşeli yöresinde anlatılan masallar, konargöçer Türkmenlerin bir diğer adıyla Yörüklerin göçebe kültürünü yansıtan sözlü kültür ürünleridir. Bu çalışmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Veriler nitel araştırma desenlerinden biri olan doküman analizi tekniğine göre toplanmış ve içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışmanın araştırma nesnesini Ali Berat Alptekin’in “Taşeli Masalları” eserindeki İyilikle Kötülük masalı oluşturmaktadır.  Masaldaki eğitici değerler tespit edildikten sonra bulgular bölümünde sunulmuştur. Bu masalda iyilik ve kötülük gibi iki soyut kavram kişileştirilerek bunlara iki ayrı insan özelliği verilmiştir. İyilik ve kötülük Taşeli yöresinin ağzıyla “Eyinnik” ve “Kötünnük” şeklinde masalda iki ayrı insan görünümündedir. Bu masal iyilik ve kötülük kavramlarını anlatmakla beraber Taşeli bölgesinde yaşayan konargöçer Türkmenlerin kültür hayatına dair çeşitli izleri göstermektedir.  Masalda bunlarla beraber adil olma, sabır, tevazu, iyiliğin karşılıksız kalmaması, iyilerin her zaman kazanması gibi konular göze çarpmaktadır.