Türkçe ve Türk Kültürü Ders Kitaplarındaki Metinlerin Kök Değerler Açısından İncelenmesi
Özet Görüntüleme: 39
/ 
PDF İndirme: 48
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14213001Anahtar Kelimeler:
Kök değerler, değerler eğitimi, Türkçe ve Türk Kültürü Ders KitaplarıÖzet
Araştırmanın amacı, yurt dışındaki Türk çocuklarına yönelik olarak MEB tarafından hazırlanan Türkçe ve Türk Kültürü ders kitaplarındaki metinlerin, Türkçe Dersi Öğretim Programında (2019) yer alan kök değerler bakımından görünümünü ortaya koymaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için araştırma doküman incelemesi yöntemiyle tasarlanmıştır. MEB tarafından 2019 yılında yayımlanan Türkçe ve Türk Kültürü 5.,6.,7. ve 8. seviye ders kitaplarında yer alan okuma metinleri araştırmanın dokümanlarını oluşturmaktadır. Araştırmanın veri analizi sürecinde sistematik kodlama işe koşulmuş, inceleme ölçütü olarak 2019 MEB Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan kök değerler sınıflandırması kullanılmıştır. Bu sınıflandırmaya göre kök değerler; “adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik” olarak sıralanmaktadır. Ayrıca verilerin toplanması ve analizi sürecinde araştırmacılar tarafından geliştirilen “İnceleme Formu” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda dinleme ve okuma metni türlerinde olmak üzere toplam 227 metin incelenmiş ve bunların 114’ünün kök değerlere ilişkin içeriğe sahip olduğu, 113’ünün ise olmadığı bulgulanmıştır. Ayrıca kitapların içerisinde 5. sınıf düzeyinde 45, 6. sınıf düzeyinde 60, 7. sınıf düzeyinde 64 ve 8. sınıf düzeyinde 38 olmak üzere toplam 210 kök değere yer verildiği belirlenmiştir. Kitaplarda yer alan metinlerde en çok vurgulanan kök değerin sevgi olduğu görülmüştür. Bu değeri, sırasıyla vatanseverlik ve yardımseverlik değerleri takip etmiştir. Sabır, dürüstlük ve öz denetim ise metinlerde en az işlenen değerler olarak dikkat çekmiştir. Öte yandan 5. ve 7. seviye ders kitaplarında tüm kök değerlere ilişkin içeriklere rastlanırken, 6. seviye ders kitabında dürüstlük değerine, 8. seviye ders kitabında ise dürüstlük değerinin yanında öz denetim ve sabır değerlerine yer verilmediği ortaya konulmuştur
Referanslar
Alagöz, F. C. (2012). Cahit Uçuk'un masal kitaplarında temel değerlerin Türkçe eğitimine katkısı. (Tez No. 327780). [Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Aydın, E. (2021). Yedi iklim Türkçe öğretim seti ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 185-195. https://doi.org/10.48066/10.48066/kusob.1006260
Batur, Z. ve Şaşmaz, E. (2020). Türkiye ve yurt dışında okutulan Türkçe ders kitaplarının değerler bakımından karşılaştırılması. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 3(8), 566-582.
Canbulat, M., Asma, B. & Koparan, B. (2022). Türkçe ders kitaplarının metin ve metin önü-sonu sorularındaki düşünme türleri ve kök değerler. Turkish Studies - Education, 17(2), 215-232. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.57962
Collins, H. (1991). Collins English Dictionary (Third edition). Glasgow.
Çelikpazu, E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6. 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 6(2), 413-424
Çınar, İ. (2018). Atabek yurdu etnopedagojisi: Ahıska örneği. Turkish Studies, 13(4), 363-386.
Çırak, G., Şahin, D. B., Özberk, E. B. ve Eriş, H. M. (2014). 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Mediterranean Journal of Humanities, IV(1), 83-95.
Çiçek, S. & Asar, A. (2022). Yapılandırmacı yaklaşım öncesi ve sonrası: ortaokul Türkçe ders kitaplarında kök değerler. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö11), 312-322. 10.29000/rumelide.1146606.
Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 1, 244-255
Demir, T. ve Özdemir, B. (2013). Türkçe eğitiminde Karagöz /gölge oyunları ile değer öğretimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 57-89.
Durakoğlu, A., & Zabun, B. (2022). Felsefe Ders Kitabının Değerler Açısından İncelenmesi. Journal of Social Humanities and Administrative Sciences, 57(57), 1441-1445. https://doi.org/10.29228/JOSHAS.65817
Eken, N. T. ve Öksüz H. İ. (2019). İlkokul (1-4) Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin Türkçe dersi öğretim programındaki kök değerler bakımından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 384-401.
Genç, S. (2018). Görsel sanatlar eğitiminde kök değerler. Journal of Turkish Studies, 13(11), 543-560. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.13430
Gülmez, H. G.-M. (2019). 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki atasözlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi. International Journal of Languages Education, 7(4), 182-194. https://doi.org/10.29228/ijlet.38819
Gümüş, S. (2017). Değerler eğitimi bağlamında Aytül Akal'ın çocuk romanlarının analizi (Tez No. 469613). [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Güven, A. (2014). Türk efsanelerinin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(26), 225-246.
Karaca, D., & Uzunkol, E. (2019). İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 5(2), 55-71. https://doi.org/10.32570/ijofe.637981
Köksal, K., Yaylaci, Z., Yel, Ü., Erbaş, S., & Kilcan, B. (2022). Sosyal bilgiler ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 5(2), 74-87. https://doi.org/10.48174/buaad.52.1
Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı yaklaşıma göre ilköğretim 6 ve 7.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki değerlerin incelenmesi (Tez No. 235315). [Yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Kemiksiz, Ö. (2021). Ortaokul türkçe ders kitaplarındaki “Erdemler” temasında yer alan metinlerde “Kök Değerler”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 1602-1627. https://doi.org/10.33437/ksusbd.727783.
Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü'nün romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi (Tez No. 300398) [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Kuşdil, M. E. ve Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), s.59-76.
Meriç, C.(1997). Mağaradakiler. İletişim Yayınları.
Miles, M. B., &, Huberman, A. M. (2019). Nitel veri analizi (3. Basım). (S. A. Altun, &; A.Ersoy, Çev.) Pegem Akademi.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Muç, K., & Pamuk, A. (2020). Tarih ders kitaplarında değerler ve değer aktarım yaklaşımları. Turkish History Education Journal, 9(2), 532-548. https://doi.org/10.17497/tuhed.793708
Mutlu, H. ve Dinç, S. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan temalardaki metinlerin kök değerlerle ilişkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1048-1062.
Özbay, M. (2002). Kültür aktarımı açısından Türkçe Öğretimi. Türk Dili, 602, 112-120.
Pilav, S. ve Erdoğan Ş. (2016). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki bilgilendirici metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 210, 351-371.
Pilav, S. ve Demir, H. ve Demir H.A.(2015). İlköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki okuma metinlerinin değer iletimi açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 44(206). 16-29
Rokeach, M, (1973). The nature of human values. The Free Press
Schwartz, S. H. (1992). Universal in the content and structure of values: Theoretical advances and emprical tests in 20 Countries. (Ed. M. Zanna). In Advances in experimental social psyhology, (pp. 1-65). Academic Press.
Senek, S. (2018). Aytül Akal’ın masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi (Tez No. 488715) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Şakiroğlu, Y. (2020). 6. sınıf Türkçe ders kitabının değer aktarımı bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 145-161.
Şen Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-779.
Şen, Ü. (2016). İki Dilli Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi: İlk Öğretmenler ve İlk Türkçe Dersi Öğretim Programı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 1023-1036
Türen, M. (2019). 2009-2018 yılları arasında yayımlanan değerler ve bilişim teknolojileri konulu yayınların incelenmesi (Tez No. 600255) [Yüksek Lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi-Hatay]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 508-526.
Ulusoy, K. & Dilmaç, B. (2014). Değerler eğitimi. Pegem Akademi.
Ülken, H. Z. (2016). Bilgi ve değer (3. Baskı). Doğubatı Yayınları.
Ülker, G., & Ünal, F. (2022). Kök değerlerin sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alma durumlarının incelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 17(4), 855-871. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.57971
Yılar, R. (2016). İlettiği değerler açısından ilkokul Türkçe ders kitaplarındaki metinler üzerinde incelemeler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 490-506.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, E., & Kıran, D. (2023). Ortaokul fen bilimleri ders kitaplarının değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education. https://doi.org/10.30703/cije.1117516
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Ayşe Çetin, Neşenur Kıvrak, Zübeyde Yalçın, Ozan İpek
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
