Terekemelerde Âşık Şenlik’in Kahramanlık Şiirlerinin Etnopedagojik Açıdan İncelenmesi


Özet Görüntüleme: 144 / PDF İndirme: 143

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.12598497

Anahtar Kelimeler:

Terekeme Türkleri, Âşıklık Geleneği, Etnopedagoji

Özet

Dil, din,  tarih, sanat, müzik, spor, folklor, adet, gelenek, görenek, ekonomi, hukuk, bilim, ahlak ve estetik gibi değerleri içeren kültür, toplumlarının devamlılıklarını sağlamalarına katkıda bulunur. Türk kültürü, dünya tarihinin en eski ve zengin kültürlerinden biridir. Kültürel değerlerimizin önemli unsurlarından bir tanesi de halk şairleridir. Âşıklar, halkı eğiten, aydınlatan ve ona yol gösteren bir rol üstlenerek kültür aktarımına eşsiz katkı sağlamışlardır. Toplumun gençleri ve yetişkinlerinin ideale uygun bireyler olarak yetişmelerine yardımcı olmuşlardır. Kuzey Kafkas kökenli bir Türk boyu olan Terekeme Türklerinin kültürlerinin temelini Âşık edebiyatı oluşturmaktadır. Bu tür, İslamiyet'in kabulünden önceki dönemde ortaya çıkan ve sözlü olarak icra edilen bir edebiyat türüdür. Türkiye’de 19. yüzyılın en önemli ozanlarından birisi de Terekeme asıllı Âşık Şenlik’tir. Kendisi ölüm, aşk acısı, kahramanlıktan insanın iç dünyasına kadar pek çok konuya şiirlerinde değinmiştir. Bu çalışmanın amacı Âşık Şenlik’in şiirlerindeki kahramanlık temasını bulunduğu toplumun kültürel değerleri, öğrenme süreçleri ve eğitim pratikleri üzerinden etnopedagojik açıdan ele alarak ortaya koymaktır.  Bir inceleme makalesi olan bu çalışmada Âşık Şenlik’in dört eseri incelenmiştir. Bu eserlerin milli ve ahlaki değerleri vurgulamak, vatan sevgisini pekiştirmek ve genç nesillerde vatan savunması bilincini geliştirmek temalarını içerdiği ortaya konmuştur.

 

Referanslar

KAYNAKÇA

Alptekin, A. B. M. ve Coşkun N. (2006). Çıldırlı Âşık Şenlik Divanı (Hayatı, Atışmaları ve Hikâyeleri), Çıldır Belediyesi Yayınları, Ankara.

Alyılmaz, S. (2003). Borçalılı bilim adamı, eğitimci, şair Valeh Hacılar:(hayatı, sanatı, şiirleri). Devran Yayıncılık.

Artun, Erman (2001). Âşıklık Geleneği ve Âşık Edebiyatı. Akçağ Yay., Ankara.

Artun, E. (2012). Günümüzde yaşayan âşıklık geleneği üzerine düşünceler. Prof. Dr. Mine Mengi adına Türkoloji Sempozyumu (20-22 Ekim 2011). Adana: Çukurova Üniversitesi.

Asker, N. (2019). ÂŞIK ŞENLİK'İN ŞİİR DÜNYASI. Uluslararası Türk Lehçe Araştırmaları Dergisi (TÜRKLAD), 3(1), 94-103.

Aslan, Ensar, (2007). Çıldırlı Ȃşık Şenlik Hayatı – Şiirleri – Karşılaşmaları – Hikâyeleri, Ankara. Maya Akademi.

Bala, M. (1967). “Karapapak”, İA., Cilt: 6, İstanbul: MEB Yayınları.

Baskakov, N. A. (1958). Karakalpaksko-Russky Slovar (Karakalpakça-Rusça Sözlük). Moskova.

Brown, A. P. (2008). A review of the literature on case study research. Canadian Journal for New Scholars in Education, 1(1): 1-13.

Caferoğlu, A. (1976). Kafkasya Türkleri, Türk Dünyası El Kitabı, Ankara.

Çınar, İ. (2018). ATABEK YURDU ETNOPEDAGOJİSİ: AHISKA ÖRNEĞİ. Turkish Studies, 13(4), 363-386.

Çınar, İ. (2018). MANKURTLAŞTIRMA VE ETNOPEDAGOJİ KAVRAMLARINA AYTMATOV GİBİ BAKMAK. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 80-99.

Çınar, İ. (2021). Etnoandragoji bağlamında halk ozanı-molla ilişkisine bakış: Atabek yurdu örneği. Uluslararası Ahıska Araştırmaları Dergisi, Sayı 1, ss 1-15.

Çınar, İ. (2022). Etnopedagoji: Atabek Yurdu. 4. Baskı. Pegem Yayınları.

Çınar, M. A. (2020). Âşik Şevki Halici'dan Derlenen Halk Hikâyelerinin Dil Özellikleri. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(3), 84-93.

Çınar, M. A. (2022). AHISKA TÜRKLERİNDE ETNOPEDAGOJİ BAĞLAMINDA ATASÖZLERİ. Uluslararası Etnopedagoji Dergisi, 2(1), 1-17.

Çintay, V. (2019). ȂŞIK ŞENLİK’İN ŞİİR VE HİKȂYELERİNDE FOLKLOR UNSURLARI. ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ.

Dündar, S.-Çetinkaya, H. (2004). Terekemeler (Karapapak Türkleri), El Kitabı, Eylül.

Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57

Gökşen, C. (2012). Âşık Şenlik’in İşgal Yıllarında Söylediği Koçaklama ve Destanların Halk Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(3), 118-135.

Gül, Y. E., & Alimbekov, A. (2020). ANADOLU VE KIRGIZ TÜRKLERİNİN ATASÖZLERİNDEKİ “ÇALIŞKANLIK” DEĞERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(2), 692-705.

Heziyeva, Ş. (2010). Tarihi süreç içinde Türkiye’de âşıklık ve âşıklık geleneği. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 10(1), 81-89.

Heziyeva, Ş. (2011). KARS ÂŞIKLIK GELENEĞİ VE BADELİ ÂŞIK. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (44), 211-225.

Kafkasyalı, A. (2012). Karapapak Türkleri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (48), 269-304.

Kalafat, Y. (1999). Karakalpak Türklerinde Halk İnançları. MF. Yıl: 10, S. 40, s. 11-12.

Kemaloğlu, M. (2012). Terekeme-Karapapak Türkleri Yerleşim Alanları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(3), 55-81.

Kömleksiz, M., Çelikbay, A., & Alimbekov, A. (2002). Açıklamalı eğitim terimleri sözlüğü: Kırgızca-Türkçe-Rusça-İngilizce. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları.

Paker, T. (2015). Durum çalışması. Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları. (s. 119-134) içinde. Anı Yayıncılık.

Palatkina, G. V. (2009). Etnopedagogika. İzdatel’skiy dom “Astrahanskiy universitet”

Yeniaras, O. (1994). Karapapak ve Terekemelerin Siyasî ve Kültürel Tarihine Giriş. İstanbul.

Yıldırım, Ö. (2018). Çıldırlı Âşık Şenlik’in Şiirlerinin Dili (Giriş-Gramer-Metin-Dizin) (Doctoral dissertation, Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi).

Yıldız, M. (2005). Karapapak (Terekeme) Türkleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans.

Yılmaz, B. (2022). Âşık Şenlik’in Şiirlerinde Mert ve Namert Kavramları. SOCIAL SCIENCES STUDIES JOURNAL (SSSJournal), 8(103), 3510-3518.

Yılmaz, S. (2007). Karapapak (Terekeme)Türkleri. Ankara.

İndir

Yayınlanmış

30.06.2024

Nasıl Atıf Yapılır

Yıldız, Ülkü S., & Aksel, A. (2024). Terekemelerde Âşık Şenlik’in Kahramanlık Şiirlerinin Etnopedagojik Açıdan İncelenmesi. Uluslararası Etnopedagoji Dergisi, 4(1), 1–19. https://doi.org/10.5281/zenodo.12598497