AHISKA TÜRKLERİNDE ETNOPEDAGOJİ BAĞLAMINDA ATASÖZLERİ

Özet

Varlığını devam ettirebilmeyi amaçlayan her toplum veya her etnik grup bireylerini küçük yaşlardan itibaren toplumun inanç ve değerleri doğrultusunda yetiştirmeye gayret eder. Bu değerler, toplumun sosyo-kültürel ögelerine anlam veren en önemli ölçütlerdir. Bireyin dimağına yerleştirilmeye çalışılan bu değerler aile içinde, çocuklar henüz okul çağına gelmeden geleneksel yöntemlerle aktarılır. Dolayısıyla genel anlamda halk eğitimi, özelde ise etnik pedagoji olarak nitelendirilen bu eğitimin merkez noktası da ailedir. Etnopedagoji, etnik grupların ampirik bilgilerinin çocukların eğitimi ve yetiştirilmesi; bir halkın, bir etnik grubun veya kavmin, boyun, bir ailenin geçmişten beri var olan değerlerin manevi-etik, estetik görünümü; görgünün kontrolü ve değerlendirmesi, etnik grubun içerisindeki görgü motifleri, etnik gruplar arasındaki değerlendirme ve kontrolü ve tabiata karşı tutumlarıyla ilgilenen bir bilim dalıdır.” Her etnik grup aile içinde geleneksel yöntemlerle çocuğunu yetiştirirken halk anlatılarından masal, efsane, hikâye, bilmece, türkü, atasözü, deyimler ve diğerlerinden faydalanırlar. Çünkü bu anlatılarda halkın geçmişi, bugünü ve geleceği tasvir edilmekte; bir halkın etnik kimliği, tarihi, kültürü, adet ve gelenekleri, dinî inançları vb. yer almaktadır. Bu çalışmada, Ahıska toplumunun duygularını, düşüncelerini söze dönüştüğü değerler bütünü olan atasözleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı, Ahıska Türklerinin aile içi eğitim sürecinde birer öğretim aracı olarak kullanılan atasözlerinin bireyin karakterine şekil vermesindeki işlevselliği irdelemektir. Verilere ulaşabilmek için nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmış, Ahıska Türklerinin atasözlerinin etnopedagojik durumunu incelemek için içerik analizi yöntemi uygulanmış, veriler betimsel analiz ile ortaya konulmuştur.