CENGİZ AYTMATOV’UN “GÜN OLUR ASRA BEDEL” ROMANINDAKİ ETNOPEDAGOJİK DEĞERLER

Özet

Bu çalışmanın amacı Cengiz Aytmatov’a ait Gün Olur Asra Bedel adlı romanda yer alan etnopedagojik değerlerin ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda Aytmatov’un eseri incelenmiş, var olan etnopedagojik değerler tespit edilmiştir. Okul eğitimi ile etnopedagoji arasında güçlü bir bağ vardır. Eğitim, bireyin çocukluğundan son anına kadar yaşamında etkili bir süreçtir. Bu süreç iki biçimde ortaya çıkmaktadır: formel ve informel eğitim. Formel eğitim türünde belirli bir plana, mekâna, uzman kişi rehberliğine ve devlet gücüne ihtiyaç duyulurken; informel eğitimde plansız, çevre içerisinde, kültürlenme yoluyla oluşan bir eğitim söz konusudur. İnformel eğitimde aile ön plana çıkmaktadır. Aile çocukla bire bir ilgilenir, kendi değer yargılarıyla çocuğunu yetiştirir. Bu değer yargılarının neler olduğunu ortaya koyan bilim dalı ise eğitim biliminin bir alt dalı olan etnopedagojidir. Etnopedagojinin işlevi halkın, ulusun ya da etnik bir grubun çocuklarını yetiştirirken kullandığı yöntemlerin, değerlerin neler olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bu değerler yazılı ve sözlü edebiyat ürünlerinde yer alabilmektedir. İlgili işleve dayanarak edebî eserlerde var olan etnopedagojik değerlerin neler olduğu bu çalışmanın problem durumunu oluşturmaktadır. Araştırmanın modeli durum çalışması olarak tasarlanmış, veri toplama yöntemi doküman incelemesi, veri analiz yöntemi ise betimsel analiz olmuştur. Elde edilen bulgular 4 kategori altında incelenmiştir. Bu kategoriler: şiir/efsane, kültürel erozyon eleştirileri, Kırgız Türklerinin sosyal hayatında yer alan değerler ve hayvanlara verilen değerdir. Çalışmanın sonucunda yazarın bir aydın sorumluluğu üstlenerek gelecek kuşaklara etnopedagojik değerleri aktarmak istediğine ulaşılmıştır.