İNSANIN CANLI KÜLTÜR DÜNYASI: ETNOKÜLTÜREL YÖNÜ

Özet

Makale, insanın hayati kültür dünyasının etnokültürel yönü sorununu ele alıyor. Modern sosyokültürel gerçekliklerde kültür, hem sosyal hem de insani gelişme için koşulların ve karşılık gelen ön koşulların kapsandığı bir olgudur. Yaşam yaratma bağlamında kültür, bir yandan yaşamın kaotik doğasına karşı güçlü bir korunma aracı iken, diğer yandan “kendini arındırma”nın, - bir kişinin tüm varoluşsal gerçekliği kendi içinden “geçirdiği” yaşam dünyasının düzenlenmesi olan kendini arındırmanın temeli, koşulu, yöntemi ve sürecidir. Bu makalenin amacı, yaşamsal kültür dünyasının insan varoluşunda oynadığı rolü anlamaya çalışmaktır. Makalenin teorik ve metodolojik temeli I. Herder, G. Hegel, V. S., esasen felsefi kültür anlayışının anahtarı olan Bybler; S. Freud ve C. Jung'un insan yaşamının kültürel bir etkinlik olarak temsil edildiği psikanalitik kavramı ve bu yaşamın yaratılması olarak kültürün yaratılmasıdır. Yu. V. Bromley, E. A. Baller, S. A. Arutyunov, L. N. Gumilev, A. S. Akhiezer, V. M. Mezhuyev, Yu.V. Lotman, A. Kroeber, S. Klakhon gibi yazarların eserleri tarihsel ve kültürel gelişim açısından kültür sorunu analizinde kavramsal ve metodolojik fırsatları önemli ölçüde genişletti. Modern yazarların yayınları (V. S. Belgorodsky ve diğerleri, L. A. Jensen ve J. J. Arnett, I. A. Apollonov ve I. D. Tarba), incelenen sorunu kültürlerin küreselleşmesi bağlamında analiz etmede yararlıdır. Ana araştırma yöntemleri, farklı fikirlerin karşılaştırılmasına, ortak ve farklı olanların tanımlanmasına izin veren, insanın yaşamsal kültür dünyasının etnokültürel yönünün özelliklerini tanımlamayı mümkün kılan karşılaştırmalı ve tipolojik yöntemlerdir. Bir kişinin kültür dünyasına hakim olma sürecinde, kültür, nesnel faktörleri dünyaya öznel bir bakış açısına dönüştürmenin bir aracı olarak hareket ederek sosyo-sosyal bir ifade biçiminden bireyselkişisel bir hayati kültüre ve etnokültüre dönüştürülür. Etnokültürel potansiyel gelişme ölçüsü, sosyallik ölçüsü ile belirlenir. Kültürel gelişimin ölçüsü ne kadar yüksekse, sosyalliğin ölçüsü de o kadar yüksektir. Bu fikir, etnik ve kültürlerarası konuların daha az alakalı olmadığı günümüzde özel bir öneme sahiptir. Evrensel kültürün en önemli bileşeni olarak etnokültür, bir kişinin yaşam değerleri ve anlamlar sisteminin oluşumunu etkiler, farklı kültürler, beceri ve yeteneklerle yapıcı etkileşimin geliştirilmesine, insanların barış içinde bir arada yaşamalarına yönelik tutumların oluşumuna katkıda bulunur. Yazarlar, hayati kültür dünyasının, insan varlığının hayati istikrarının sosyokültürel bir gerekçesi olduğu, yaşam dünyasını anlamla dolduran insan yaşamının yaratılış alanını temsil ettiği, insanların insan doğası ve özü hakkında farkındalık kazanmasını sağladığı sonucuna varıyorlar.